Đề minh hoạ ngữ văn vào lớp 10 PTTH phần Truyện

I. ĐỌC HIỂU 4 ĐIỂM

QUẢ TRỨNG VÀNG - Tạ Duy Anh

"Có những chuyện thường ngày lại y như cổ tích. Một lúc nào đó khi chợt nhớ lại, chính bản thân ta cũng phải ngạc nhiên về sự kì diệu của nó...".

Tú Minh loay hoay ghi lại dòng nhật kí vào cuốn sổ lưu niệm cho riêng bản thân cậu. Cậu đã ở tuổi mười hai, có nghĩa là thời thơ ấu đang vùn vụt lao qua những "ga" cuối cùng. Ðiều này không phải không có lúc làm cậu day dứt. Nhưng chả thể làm gì được. Cậu chép miệng nuối tiếc và nhắm mắt lại, lẩm bẩm nói với chính mình:

"Thật ra tất cả bắt đầu từ những lời cầu mong tốt đẹp".

... Hôm nay Tú Minh từ trường về nhà. Lúc sắp vào cổng, cậu nhìn thấy vật gì trăng trắng trong đám lá tre khô. Cậu lại gần thì nhận ra vật trăng trắng đó là quả trứng gà.

– Ồ, một quả trứng gà. Cậu thầm kêu lên. Tại sao nó bị rơi vãi ở đây nhỉ.

Tú Minh lượm quả trứng lên ngắm nghía. Chắc chị mái nâu nào đó trở dạ quá nhanh khi qua đây. "Thật may là mình phát hiện ra, nếu không đêm nay nó sẽ vào bụng một con rắn nào đó cũng nên".

Minh mân mê quả trứng và cảm thấy cơn đói cứ rõ dần. Món trứng ốp-lết cũng được lắm. Chỉ cần một chút mỡ, một chút muối tiêu. Hoặc đơn giản hơn là thả béng vào nồi nước sôi và chỉ dăm bảy phút sau là có thể ngồi khoanh chân nhấm nháp vị béo ngậy của trứng luộc.

Nhưng Minh chợt nghĩ: "Mình ăn chỉ một miếng là hết, sẽ chẳng còn cơ hội nào cho mình được ngắm quả trứng đẹp đến nhường kia. Chi bằng đem đặt vào chiếc hũ sành để xuống cạnh bếp, biết đâu chả khối điều kì lạ xảy ra". Minh lấy giấy bọc chặt rồi cẩn thận đặt vào chiếc hũ, không quên chèn trấu chung quanh. Cậu bê chiếc hũ đặt cạnh bếp lò, nơi mỗi tối và mỗi sáng cậu đều giúp mẹ nhóm lửa.

Quả trứng trở thành người bạn im lặng của Tú Minh. Sáng nào cậu cũng thì thầm nói một điều ước gì đó. Những điều ước của cậu đều tốt đẹp. Chẳng hạn có sáng cậu ước: "Giá như mày có thể biến thành một quả trứng vàng để tao đem chia cho các bạn nghèo trong lớp".

Ðiều ước này bám riết theo cậu hơn cả và có lúc nó làm cho cậu chán nản, thất vọng vì biết chắc đó là điều không bao giờ có thật.

Một buổi sáng, giống như mọi hôm. Tú Minh xuống bếp cời lò và ao ước. Chợt cậu nghe thấy tiếng cựa rất nhỏ, rất yếu ớt, như thể tiếng vươn mình của chồi cỏ sau cơn mưa. Thoạt đầu cậu nghĩ đến con chuột gian manh nào đó xơi tái quả trứng, đánh một giấc no nê đang trở mình. Nhưng tiếng cựa chỉ thoảng qua và hoàn toàn khác với tiếng sột soạt của giấy. Cậu hồi hộp mở nắp hũ ra rồi cẩn thận gỡ từng lớp giấy. Quả trứng không hề xây sát trừ một lỗ thủng nhỏ và chính cái lỗ thủng đó khiến tim cậu nhảy lên. Ðiều kì diệu đã xảy ra: quả trứng biến thành chú gà con.

Quãng trưa thì chú gà vàng rực đã hiện hình ngay trước mắt cậu, có thể vuốt ve được. Tú Minh cảm động muốn khóc khi chú gà nép mình trong bàn tay che chở của cậu. Ngày ngày cậu kiếm mồi về cho gà và chả mấy chốc nó đã có thể lẽo đẽo theo cậu đi bắt châu chấu.

Qua thu sang đông rồi hết xuân sang hè, chú gà nhép đã lớn vổng lên thành nàng mái nâu óng ả. Vòng cườm ở cổ nó mới sáng làm sao. Hằng ngày nó tha thẩn kiếm mồi quanh khu vườn và thỉnh thoảng ngơ ngẩn gióng lên những tiếng gọi rất lạ.

Và điều kì diệu nữa đã xảy ra: con gà mái của Tú Minh đẻ quả trứng đầu tiên. Tú Minh hả hê ngắm nghía và không ngớt nghĩ đến những điều tốt đẹp. Sau khi đẻ nốt quả trứng thứ mười hai, con mái nâu đòi ấp. Tú Minh lót cho nó một chiếc ổ đẹp tuyệt trần, có lưới bảo vệ rất cẩn thận. Từ đây trở đi mọi việc xem ra suôn sẻ hơn. Ðến kì đến hạn, cả mười hai chú gà con đều sinh nở an toàn. Lần này Tú Minh chỉ có một việc là dựng cho mẹ con mái nâu một nếp nhà xinh xắn và chắc chắn.

Nhiều lúc đứng xem đàn gà chạy nhảy, Tú Minh lại hơi giật mình nhớ đến đoạn cậu nhìn thấy quả trứng lẫn trong đám tre. Chỉ cần cậu thả vào nồi nước, đun lên là mọi phép lạ chấm dứt luôn. Sẽ chẳng bao giờ cậu có cái cảm giác sướng run người khi nhìn thấy lũ gà, hiện thân của những điều ước. Sẽ chẳng có cả cái kết thúc mà dù cậu cam đoan không hề bịa mảy may, lũ bạn cậu vẫn ngơ ngác nhìn nhau: "Chẳng lẽ thằng Minh đã thành nhà văn". Bởi vì một câu chuyện như thế chỉ có thể được sáng tạo bởi chính cuộc sống.

Nào, để xem mình có bịa tí nào không nhỉ? Bắt đầu từ quả trứng và những điều ước... Rồi sau đó cuộc sống đã kể tiếp câu chuyện bằng sự kì diệu do chính nó tạo nên, chẳng ai bịa được hay đến vậy.

Cậu hoàn toàn an tâm với những dòng nhật kí.

(Báo Nhân Dân, Số ra thứ Tư, ngày 30 – 09 – 2009)

Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:

PHẦN 1 (4 điểm)

Câu 1. (0,5 điểm)
Văn bản "Quả trứng vàng" được kể theo ngôi kể thứ mấy? Việc lựa chọn ngôi kể này có tác dụng gì trong việc truyền tải câu chuyện?

Câu 2. (0.5 điểm)
Xác định thể loại của văn bản "Quả trứng vàng". Vì sao?

Câu 3. (1 điểm)
Những câu văn nào trực tiếp miêu tả điều kì diệu trong tác phẩm? Câu văn đó cho thấy điều kì diệu ấy có ý nghĩa như thế nào đối với Tú Minh?

Câu 4. (1 điểm)
Nhân vật Tú Minh trong câu chuyện có những phẩm chất nổi bật nào? Hành động chọn nuôi ấp quả trứng thay vì ăn nó thể hiện thông điệp gì trong cuộc sống?

Câu 5: ( 1 điểm) Thông điệp cuộc sống nào được thể hiện qua việc Tú Minh chọn nuôi ấp quả trứng thay vì ăn nó?

II. KẾT NỐI ĐỌC VIẾT ( 6 ĐIỂM)

Câu 1: (Vận dụng cao – Viết đoạn văn – 2 điểm):

Từ câu chuyện “Quả trứng vàng”, em hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của việc nuôi dưỡng và kiên trì theo đuổi những điều tốt đẹp trong cuộc sống.

📘 ĐÁP ÁN – BIỂU ĐIỂM CHI TIẾT: ĐỌC HIỂU VĂN BẢN "QUẢ TRỨNG VÀNG" (4 điểm)

Câu	Yêu cầu cần đạt	Điểm
Câu 1 0,5 điểm)	- Văn bản được kể theo ngôi thứ nhất (xưng "tôi"). - Tác dụng: giúp thể hiện chân thực, sâu sắc cảm xúc, suy nghĩ, hành động của nhân vật chính (Tú Minh), tăng sự đồng cảm nơi người đọc.	0,5 điểm
Câu 2 0,5 điểm)	- Thể loại: Truyện ngắn. - Vì có các đặc điểm: văn bản ngắn gọn, có nhân vật, tình huống, cốt truyện rõ ràng, tập trung vào một sự việc tiêu biểu, truyền tải thông điệp sâu sắc.	0,5 điểm
Câu 3 1 điểm)	- Xác định đúng câu văn miêu tả điều kì diệu, ví dụ: “Thật lạ lùng! Khi mở nắp hũ ra, em thấy một chú gà con đang đạp vỏ trứng, mổ mỏ kêu chiếp chiếp…” (0,5 điểm) - Nêu được ý nghĩa: + Thể hiện kết quả từ niềm tin, sự chờ đợi, kiên trì và lòng yêu thương của Tú Minh. (0,5 điểm)	1,0 điểm
Câu 4 ( 1 điểm)	- Phẩm chất nổi bật: yêu thương động vật, kiên nhẫn, tinh tế, có trách nhiệm, sống nội tâm, biết nuôi dưỡng ước mơ. (0,5 điểm) - Thông điệp: Dù trong hoàn cảnh nào, nếu biết trao niềm tin và tình thương, ta có thể làm nên điều kỳ diệu trong cuộc sống. (0,5 điểm)	1,0 điểm
Câu 5	- Học sinh trình bày được một thông điệp ý nghĩa, ví dụ: + Tình thương có thể mang đến điều kỳ diệu. + Kiên nhẫn và hy vọng giúp ta vượt qua khó khăn. + Biết nghĩ cho người khác, sống tử tế sẽ tạo nên giá trị tốt đẹp trong cuộc sống. + Dù nhỏ bé, mỗi hành động tốt đều có thể thay đổi một điều gì đó tích cực.

II. KẾT NỐI ĐỌC VIẾT

✳️ Câu hỏi (Vận dụng cao – Viết đoạn văn – 2 điểm):

Từ câu chuyện “Quả trứng vàng”, em hãy viết một đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của việc nuôi dưỡng và kiên trì theo đuổi những điều tốt đẹp trong cuộc sống.

🎯 Mục tiêu đánh giá năng lực:

Năng lực vận dụng kiến thức từ văn bản đọc để liên hệ thực tế.
Năng lực tư duy, cảm nhận và diễn đạt: biết lựa chọn chi tiết tiêu biểu từ văn bản, rút ra thông điệp sâu sắc, và thể hiện suy nghĩ cá nhân bằng đoạn văn logic, rõ ràng, có cảm xúc.

📌 Gợi ý đáp án/định hướng chấm:

Thành phần	Yêu cầu	Điểm
Mở đoạn	Giới thiệu vấn đề: Việc nuôi dưỡng và kiên trì theo đuổi những điều tốt đẹp là một giá trị sống ý nghĩa.	0,25
Thân đoạn	- Nêu, phân tích bài học từ chi tiết Tú Minh không ăn trứng mà nuôi ấp bằng tất cả yêu thương và kiên trì. - Từ đó rút ra ý nghĩa: Khi ta giữ niềm tin và bền bỉ theo đuổi điều tốt, điều kỳ diệu có thể xảy ra.	1
Liên hệ bản thân	Nêu một liên hệ cá nhân chân thực, thể hiện sự trưởng thành trong suy nghĩ.	0,5
Kết đoạn	Khẳng định lại ý nghĩa của lối sống giàu tình cảm và niềm tin vào điều thiện lành.	0,25

Đề minh hoạ ngữ văn vào lớp 10 PTTH phần Truyện - TSH.edu

📘 ĐÁP ÁN – BIỂU ĐIỂM CHI TIẾT: ĐỌC HIỂU VĂN BẢN "QUẢ TRỨNG VÀNG" (4 điểm)

Tin tức khác

📣 [Livestream Thứ Hai] Bí Quyết Chinh Phục Dạng Bài Phân Tích Truyện & Ngữ Liệu Văn Học NGOÀI SGK! 📣