CHỮA ĐỀ THI TỐT NGHIỆP MÔN NGỮ VĂN 2025 - ĐẤY ĐỦ CHI TIẾT HAY

I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)

Câu 1. Xác định ngôi kể được sử dụng trong văn bản.

Ngôi kể được sử dụng trong văn bản là ngôi kể thứ ba.

Câu 2. Trong văn bản, quê hương của Lê và quê hương của Sơn gắn với hai dòng sông nào?

·         Quê hương của Lê gắn với sông Lam.

·         Quê hương của Sơn gắn với sông Hồng.

Câu 3. Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong câu văn sau: Đại đội pháo của họ như một gốc cây đã lớn, nhựa cây ứ đầy tỏa ra thành hai nhánh.

Biện pháp tu từ so sánh trong câu văn "Đại đội pháo của họ như một gốc cây đã lớn, nhựa cây ứ đầy tỏa ra thành hai nhánh" mang lại nhiều tác dụng sâu sắc:

• Làm rõ sự gắn bó, trưởng thành: Hình ảnh "gốc cây đã lớn, nhựa cây ứ đầy" gợi liên tưởng đến một tập thể vững chắc, có sức sống mãnh liệt và đã trải qua quá trình phát triển, gắn bó lâu dài. Điều này nhấn mạnh sự trưởng thành, gắn kết của các pháo thủ trong đại đội sau thời gian cùng nhau chiến đấu.
• Thể hiện sự kế thừa, tiếp nối nhiệm vụ: "Tỏa ra thành hai nhánh" thể hiện việc đại đội tách ra thành hai hướng nhưng vẫn cùng chung một nguồn gốc, một mục tiêu. Điều này cho thấy dù Lê và Sơn cùng đồng đội chia nhau thực hiện nhiệm vụ ở những "vùng trời khác nhau", họ vẫn là một phần của đại đội pháo mạnh mẽ, và tinh thần chiến đấu của họ được kế thừa, lan tỏa.
• Gợi cảm giác sinh động, giàu sức sống: Phép so sánh này không chỉ mang tính trừu tượng mà còn hình tượng hóa, giúp người đọc dễ hình dung về một tập thể sống động, có sức sống như cây cối, thay vì chỉ là một đơn vị quân sự khô khan. Điều này làm cho câu văn trở nên hấp dẫn và giàu sức gợi hơn.
• Nhấn mạnh sự linh hoạt và thích ứng: Việc từ một "gốc cây" tách thành "hai nhánh" cũng cho thấy sự linh hoạt của đại đội trong việc điều động lực lượng để đáp ứng yêu cầu của cuộc chiến, dù phải phân tán nhưng vẫn giữ được sức mạnh vốn có.

Tóm lại, biện pháp so sánh này đã khéo léo gợi tả sự gắn bó, lớn mạnh của đại đội pháo, đồng thời thể hiện sự phân công nhiệm vụ linh hoạt và tinh thần tiếp nối, bền chặt của những người lính trong bối cảnh chiến tranh.

Câu 4. Nêu vai trò của chi tiết "Họ chia nhau tấm giát nằm, vài tấm áo sặc mùi thuốc đạn và chia bầu trời Tổ quốc trên đầu" trong việc thể hiện nội dung văn bản.

Chi tiết "Họ chia nhau tấm giát nằm, vài tấm áo sặc mùi thuốc đạn và chia bầu trời Tổ quốc trên đầu" có vai trò quan trọng trong việc thể hiện nội dung văn bản, cụ thể như sau:

·         Khắc họa tình đồng chí, tình bạn sâu sắc:

o    "Chia nhau tấm giát nằm, vài tấm áo sặc mùi thuốc đạn" là những vật dụng, không gian sống gắn liền với đời lính gian khổ. Việc chia sẻ những thứ tưởng chừng nhỏ bé, bình dị ấy cho thấy sự gắn bó, đồng cam cộng khổ, sẻ chia từng chút một của Lê và Sơn trong suốt ba năm chiến đấu. Đó là biểu hiện cụ thể, chân thực nhất của tình đồng chí, tình bạn đã vượt qua những ấn tượng ban đầu để trở nên thân thiết, sâu nặng.

o    "Chia bầu trời Tổ quốc trên đầu" là một hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng cao cả. Bầu trời Tổ quốc là lý tưởng, là mục tiêu chung mà họ cùng nhau bảo vệ. Việc "chia" bầu trời không chỉ là chia sẻ trách nhiệm, mà còn là chia sẻ niềm tin, lý tưởng, sự hy sinh và cả những khát vọng về hòa bình, độc lập. Nó nâng tầm tình bạn của họ lên thành tình đồng chí cùng chung lý tưởng lớn lao vì đất nước.

·         Làm nổi bật sự chia ly và sự tiếp nối nhiệm vụ:

o    Chi tiết này xuất hiện trong bối cảnh hai người bạn phải chia tay để nhận nhiệm vụ ở những "vùng trời khác nhau". Hành động "chia nhau" những thứ thân thuộc và cả "bầu trời Tổ quốc" càng nhấn mạnh sự chia ly đầy xúc động, nhưng đồng thời cũng ngụ ý rằng dù xa cách về địa lý, họ vẫn cùng chung một lý tưởng, một mục tiêu chiến đấu.

o    Nó thể hiện sự tiếp nối nhiệm vụ, mỗi người một nơi nhưng đều hướng về Tổ quốc, cùng gánh vác trách nhiệm bảo vệ đất nước. Dù Lê ra Hà Nội, Sơn ở lại Nghệ An, họ vẫn là những người lính cùng chung chí hướng, cùng chung một "bầu trời Tổ quốc".

·         Tăng tính biểu cảm và gợi suy ngẫm:

o    Cách diễn đạt "chia bầu trời Tổ quốc trên đầu" mang tính hình ảnh, biểu tượng cao, tạo ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc. Nó không chỉ là sự chia sẻ vật chất mà còn là sự chia sẻ tinh thần, lý tưởng, trách nhiệm thiêng liêng.

o    Chi tiết này gợi cho người đọc suy ngẫm về sự hy sinh thầm lặng, về tình đồng đội cao đẹp và về ý nghĩa của lý tưởng cống hiến cho Tổ quốc trong thời chiến.

Tóm lại, chi tiết này không chỉ đơn thuần miêu tả hành động chia sẻ mà còn là biểu tượng cho tình đồng chí, tình bạn thiêng liêng, sự gắn bó sâu sắc và lý tưởng cao cả của những người lính trong cuộc chiến tranh vệ quốc.

Hai ngữ liệu trên có sự tương đồng sâu sắc về ý nghĩa, thể hiện mối liên hệ thiêng liêng và tình cảm gắn bó giữa con người với những vùng đất đã đi qua. Cụ thể:

·         Sự gắn bó sâu sắc, thiêng liêng với những vùng đất đã đi qua: Cả hai ngữ liệu đều diễn tả việc con người không chỉ đi qua một cách vật lí mà còn để lại một phần tâm hồn, tình cảm của mình ở những nơi đó.

o    Trong văn bản "Những vùng trời khác nhau", câu văn "Những vùng trời họ đã để lại một nửa tâm hồn ở đấy" cho thấy những nơi mà người lính đã từng chiến đấu, sinh sống, dù đã ở phía sau rất xa, vẫn là một phần không thể tách rời trong tâm trí và tình cảm của họ. Đó không chỉ là địa danh mà là nơi lưu giữ những kỉ niệm, gian khổ, hi sinh và cả những ước mơ, lý tưởng.

o    Trong khổ thơ của Chế Lan Viên, "Khi ta đi, đất đã hóa tâm hồn!" khẳng định một cách mạnh mẽ sự chuyển hóa từ một "nơi đất ở" vô tri thành một phần "tâm hồn" của con người. Điều này nhấn mạnh rằng những vùng đất ta gắn bó, đặc biệt là trong hoàn cảnh đặc biệt như chiến tranh hay lao động xây dựng đất nước, sẽ trở thành máu thịt, trở thành một phần ký ức và tình cảm vĩnh viễn.

·         Tình yêu quê hương, đất nước và sự hy sinh thầm lặng: Cả hai đều ngầm chứa một tình yêu lớn lao dành cho đất nước. Những vùng đất mà người lính đã "để lại một nửa tâm hồn" hay "đã hóa tâm hồn" chính là Tổ quốc. Sự gắn bó này không chỉ là cá nhân mà còn là tình yêu với Tổ quốc, thể hiện sự cống hiến, hy sinh thầm lặng của họ. Dù phải rời đi, họ vẫn mang theo những phần kí ức, tình cảm ấy như một phần máu thịt của mình.

Tóm lại, cả hai ngữ liệu đều nhấn mạnh sự hóa thân của không gian địa lý thành không gian tâm hồn, biểu trưng cho tình yêu sâu đậm, sự gắn bó máu thịt của con người với đất đai, quê hương, và những dấu ấn không thể phai mờ của cuộc đời.

II. VIẾT (6,0 điểm)

Câu 1 (2,0 điểm)

Anh/Chị hãy viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích tình cảm của Lê dành cho Sơn trong văn bản phần đọc hiểu

  Tình đồng chí, tình bạn sâu sắc:

·         Sự gắn bó, đồng cam cộng khổ qua việc "chia nhau tấm giát nằm, vài tấm áo sặc mùi thuốc đạn".

·         Tình cảm được nâng tầm thành tình đồng chí cùng chung lý tưởng bảo vệ "bầu trời Tổ quốc".

·         Lê coi Sơn là "đồng chí thân thiết nhất trong đời lính", thể hiện sự tin cậy tuyệt đối.

  Sự tin tưởng và nhớ nhung dù chia xa:

·         Lê tin tưởng vào lời hứa của Sơn về việc bảo vệ quê hương mình ("Tớ rất tin... Tớ rất tin cậu!").

·         Dù đã ở Hà Nội, Lê vẫn luôn nhớ về Sơn, về hình ảnh người bạn đang chiến đấu ở quê mình.

  Ý nghĩa biểu tượng của sự sẻ chia:

·         Hành động chia sẻ không chỉ là vật chất mà còn là tinh thần, lý tưởng, và trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc.

Trong "Những vùng trời khác nhau", tình cảm của Lê dành cho Sơn là minh chứng sâu sắc cho tình đồng chí, đồng đội thiêng liêng được tôi luyện trong khói lửa chiến tranh. Ban đầu, Lê không có thiện cảm với Sơn, chàng công tử Hà Nội trắng trẻo. Thế nhưng, ba năm sát cánh chiến đấu đã xóa nhòa mọi khoảng cách, biến Sơn thành "một đồng chí thân thiết nhất trong đời lính" của Lê. Mối gắn kết ấy không chỉ thể hiện qua sự sẻ chia những gian khổ vật chất như "tấm giát nằm, vài tấm áo sặc mùi thuốc đạn", mà còn được nâng lên tầm vóc lý tưởng khi họ cùng "chia bầu trời Tổ quốc trên đầu". Hình ảnh biểu tượng này cho thấy tình bạn của họ đã hóa thành tình đồng chí cùng chung chí hướng, cùng gánh vác trách nhiệm bảo vệ quê hương.Ngay cả khi phải chia ly, tình cảm của Lê dành cho Sơn vẫn vẹn nguyên và đầy tin cậy. Lê đã trao trọn niềm tin vào Sơn qua câu nói giản dị mà sâu sắc "Tớ rất tin... Tớ rất tin cậu!" khi Sơn hứa sẽ bảo vệ quê hương của Lê. Dù Lê đã ra Hà Nội, bước vào một "vùng trời" mới, trái tim anh vẫn hướng về Sơn và nơi người bạn mình đang chiến đấu. Sự nhớ nhung, trăn trở về người đồng đội cũ cho thấy Sơn đã trở thành một phần không thể thiếu trong tâm hồn Lê, là một dấu ấn sâu đậm của tình đồng đội trong những năm tháng khốc liệt. Tình cảm ấy không chỉ là sự gắn bó cá nhân mà còn là biểu hiện cao đẹp của tinh thần đoàn kết, tin yêu lẫn nhau của những người lính trong cuộc chiến đấu vì Tổ quốc.